Những Hàng Cây Xà Cừ

Đôi khi trong cuộc sống này, một số thứ mất đi là để ... những điều tốt đẹp hơn có thể xuất hiện!

Đường Hoàng Diệu

Thời gian gần đây, nhìn mấy cây xà cừ cổ thụ trên đường Láng bị cưa cụt tận gốc khiến lòng tôi bồi hồi nhớ lại. Những cây xà cừ cổ thụ này và rất nhiều cây xà cừ đã có biết bao kỷ niệm vui, buồn với tôi.

Khi học chuyên toán của tỉnh Hà Bắc cũ ở Bắc Giang, mẹ công tác ở Bắc Ninh, còn cha ở Hà Nội, tôi thường được đi dưới hàng cây xà cừ
của đoạn đường quốc lộ 1A Bắc Giang-Bắc Ninh-Hà Nội. Thế rồi gia đình sum họp về Hà Nội, suốt thời gian học chuyên toán Chu Văn An tôi đã được những cây xà cừ trên đường Láng và đường Chu Văn An che bóng mát. Hàng ngày đi học xa, những hôm quá đói, mệt đến ăn trưa với bác ở Hàng Bún, trên đường về tôi lại được thêm những tán lá xà cừ của phố Hoàng Diệu ghi dấu ấn của sự chở che. Còn trong thời gian học ngoại ngữ để chuẩn bị đi du học, những cây xà cừ của đường Láng và đoạn đường Ngã Tư Sở-Đại Học Ngoại Ngữ, Hà Nội (Nay gọi là đường Nguyễn Trãi) lại che bóng cho tôi.
Giờ đây, hàng ngày đưa đón con tới trường trên con đường Láng thân thuộc này, một lần nữa hàng cây cao, to, khoẻ khắn ấy lại toả bóng che chở cho cho bố con tôi.

Phố Chu Văn An

Cây xà cừ cành lá sum suê che chở cho mọi người suốt mùa hè nóng nực như thiêu, như đốt và hiên ngang trước giá rét như cắt da, cắt thịt của mùa đông. Khi những cây bàng, cây phượng, cây cơm nguội... rụng lá khẳng khiu, thì những cây xà cừ vẫn xanh um suốt mùa đông dù có lạnh buốt tới xương. Bởi vậy tôi yêu cây xà cừ lắm! Đó là một hình ảnh vừa dịu mát-hiền hoà vừa hiên ngang-bất khuất.

Nhưng kỳ lạ chưa? Khi mùa rét qua đi, trời nắng ấm dần thì bỗng nhiên cây xà cừ trút lá, phải chăng nó đã kiệt sức sau một thời gian dài chống chọi với thiên nhiên cay nghiệt? Không! Cây xà cừ đã thay lá để phát triển và có bóng mát rộng lớn hơn che chở cho chúng ta! Như lời ai đó đã nói:
 " Đôi khi trong cuộc sống này, một số thứ mất đi là để ... những điều tốt đẹp hơn có thể xuất hiện!"
 Quả thật là như vậy!

Theo báo Khoa Học Và Đời Sống 9-6-2014:

"Gần đây, hầu như mùa mưa nào cũng có người chết vì cây đổ. Có người đã thống kê, trong các loại cây thì dâu da, bằng lăng, phượng vĩ và các loài thuộc họ muồng... là dễ đổ nhất vì thân cây rỗng. Cây trồng trên phố không đơn giản là chỉ lấy bóng mát và làm đẹp đường phố, mà còn phải đảm bảo an toàn...".

Trong bài Hoa Sữa Trở Thành Ác Mộng, Vnexpress lương y Vũ Quốc Trung (Thành viên hội đông y Việt Nam) cho biết:

 "hoa sữa có nhiều tác hại với sức khoẻ.... Hoa và quả của cây có nhiều lông, có thể phát tán trong không khí, dễ gây dị ứng, viêm xoang và các bệnh về đường hô hấp. Những người có cơ địa dễ bị dị ứng sẽ ngứa, nổi mụn nhiều hơn. Phấn hoa sữa dễ làm người già, trẻ nhỏ viêm mũi dị ứng, viêm phế quản. Những người có tiền sử hen suyễn, viêm xoang thì càng bị dai dẳng hơn."

Lương y Trung cũng bày tỏ:
 "nếu trong một khu phố nhỏ có một cây hoa sữa thì sẽ dễ chịu, nhưng trồng nhiều cây dễ phản tác dụng."

Bản thân cây bàng thì không có nhiều lông như cây hoa sữa, nhưng những con sâu róm trên cây bàng thì rất nhiều lông. Theo huongdan.edu.vn:

 "Sâu róm, hay còn gọi là sâu rọm, là loại sâu có lông rậm hoặc gai tiết chất làm ngứa rát da khi chạm phải. Bị lông/gai sâu đâm sẽ gây ngứa, đau nhức dữ dội ở vùng da tiếp xúc, các triệu chứng khó chịu do nọc độc của sâu hoặc bị nổi mề đay ngứa do dị ứng da. Một loạt các sẩn xuất huyết có thể xuất hiện trong vòng 2–3 giờ và có thể tồn tại trong nhiều ngày.

Ngoài ra còn có thể bị sưng hạch lân cận và sưng cả tay chân. Những triệu chứng khác gồm nhức đầu, sốt, hạ huyết áp và co giật, diễn tiến nặng có thể tử vong..."

Hồi nhỏ trước cửa nhà tôi có cây bàng, bởi vậy tôi rất yêu thích "Cây Bàng Trước Ngõ". Nhưng chúng tôi cũng đã thường xuyên nếm mùi lông sâu róm trên cây "mùa đông áo đỏ, mùa hạ áo xanh" này.

Trong khi đó theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia thì:

 "Chi Xà cừ (danh pháp khoa học: Khaya) là một chi của bảy loài cây thân gỗ trong họ Xoan (Meliaceae), có nguồn gốc tại vùng nhiệt đới châu Phi và Madagascar. Tất cả các loài đều là cây thân gỗ lớn, cao tới 30–35 m, ít khi thấy tới 45 m, với đường kính thân cây trên 1m, thông thường rất vững chắc ở phần gốc...Cây ít sâu bệnh hại, chủ yếu là sâu loài Hypsipyla robusta cắn hại. Thân gỗ thường bị các loại bọ cánh cứng Lytus spp. phá hoại.... Xà Cừ có thể được gây trồng rộng rãi để làm cây xanh đường phố, cảnh quan công viên. Trong tự nhiên, không gian phát triển bộ rễ của cây rất lớn đủ đáp ứng điều kiện bám giữ chống chịu gió bão, tuy nhiên trong phát triển cây xanh vỉa hè, cần giới hạn đường kính thân cây không vượt quá 400mm để tránh hiện tượng cây bị gãy đổ gây ách tắc giao thông và thiệt hại kinh tế."

Còn theo cayxanhsadec.com:

"Cây xà cừ ưa sáng mọc nhanh, dễ trồng hạt nẳy mầm rất khoẻ, tái sinh hạt và chồi đều mạnh. Cây xà cừ tăng trưởng rất nhanh, có thể phát triển tốt trên mọi địa hình, mọi loại đất, rất phù hợp với nền đất cát của vùng ven biển miền trung Việt Nam, cây chịu hạn và gió bão rất tốt. Đặc biệt cây có khả năng đề kháng với sâu bệnh rất cao (chưa thấy tài liệu nào đề cập đến vấn đề sâu bệnh của loài cây này).

Cây xà cừ thích hợp làm cây bóng mát cho các công trình cây xanh, đặc biệt cây xà cừ rất thích hợp cho việc trồng trên các con đường vừa tạo cảnh quan đường phố vừa đem bóng mát cho con đường."

Như vậy cây xà cừ đã hội nhập vào nước ta một cách tuyệt vời, đáng quý!

Cây xà cừ tuy không có được hoa đẹp, sặc sỡ như hoa phượng, bằng lăng, cơm nguội...cũng không có được hương thơm như hoa sữa, hoàng lan... Nhưng nó đã lặng yên che bóng cho chúng ta một cách an toàn! Thật là khiêm tốn, bình dị biết bao!

Ôi! Những hàng cây xà cừ!