Friday, March 29, 2013

Glucosamine - giảm nguy cơ bị suy thoái sụn khớp?

Thấy mọi người bàn tán sôi nổi chuyện Glucosamine nên tôi thử làm một "nghiên cứu" sơ bộ trên web. Không có chuyên môn gì về Y tế, chỉ được cái là biết chữ và đọc hiểu khá nhanh.


Theo nguồn Wikipedia [1] thì
"Năm 2006, Viện nghiên cứu về sức khỏe quốc gia của Mỹ (NIH - tương đương với Bộ Y tế ở nhà mình) đã tài trợ 12.5 triệu đô là cho một cuộc thử nghiệm lâm sàng tại nhiều trung tâm, với tên gọi là GAIT [2], kéo dài 24 tuần để nghiên cứu tác dụng của chondroitin sulfate, glucosamine hydrochloride (HCI), kết hợp giữa chondroitin và glucosamine, và celecoxib (được dùng như giả dược - còn gọi là placebo) dùng để chữa bệnh đau đầu gối trên hai nhóm bệnh nhân bị viêm xương khớp (osteoarthritis) ở đầu gối: nhóm bệnh nhân bị viêm nhẹ (n=1229 người) và nhóm bệnh nhân bị ở mức độ tương đối nặng cho tới rất nặng (n=354 người).


Sau khi thu thập tổng hợp dữ liệu của cả hai nhóm và phân tích thì thấy rằng không có một sự khác nhau đáng kể nào vẻ mặt thống kê, giữa nhóm dùng glucosamine HCl, chondroitin sulfate, glucosamine/chondroitin, và nhóm dùng giả dược celecoxib.

Trong một nghiên cứu tiếp sau đó, 572 bệnh nhân đã tham gia vào nghiên cứu lâm sàng GAIT nói trên tiếp tục dùng thực phẩm chức năng trong 2 năm liền. Sau hai năm dùng glucosamine và chondroitin sulfate, riêng rẽ hoặc kết hợp, không thấy có ích lợi gì trong việc làm chậm quá trình mất phần sụn (cartilage) khi so sánh với giả dược."

Cũng theo Wikipedia:
"Những thử nghiệm lâm sàng trước đó, được tiến hành và tài trợ bởi doanh nghiệp, đưa ra kết quả khả quan về tác dụng của glucosamine bị coi là có chất lượng thấp do những thiếu sót về phương pháp: quy mô nhỏ, thời gian ngắn, thiếu sót trong phân tích các bệnh nhân bỏ dở giữa chừng (drop-outs) và không rõ ràng trong thủ tục đảm bảo cho các bên tham gia không biết mình thuộc nhóm nào (double-blinding).

Trong khi đó thì các nghiên cứu độc lập không phát hiện được những lợi ích của việc dùng glucosamine để chữa viêm khớp xương."

Bạn nào quan tâm tới chi tiết có thể tìm tới đường link trong phần tham khảo để đọc thêm.


Theo nguồn thông tin của FDA [3], cơ quan quản lý thuốc và thức ăn (cả các thiết bị y tế và các sản phẩm dùng để chăm sóc sắc đẹp, v.v...) của chính phủ Mỹ:
Trong một bức thư [4] đề cập tới mối liên hệ giữa việc tiêu thụ Glucosamine và / hoặc Chondroitin Sulfate và tác dụng làm thuyên giảm viêm khớp xương, giảm đau có liên quan tới viêm khớp xương, mềm khớp và xưng khớp xương, thoái hóa khớp xương, suy thoái sụn khớp, cơ quan FDA đã từ chối và bác bỏ 12 yêu cầu khẳng định (claims) sau:

1./ Glucosamine có thể làm giảm nguy cơ bị bệnh viêm khớp xương, 
2./ Chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị bệnh viêm khớp xương,
3./ Glucosamine va chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị bệnh viêm khớp xương,
4./ Glucosamine có thể làm giảm nguy cơ bị thoái hóa khớp xương,
5./ Chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị thoái hóa khớp xương,
6./ Glucosamine va chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị thoái hóa khớp xương,
7./ Glucosamine có thể làm giảm nguy cơ bị suy thoái sụn khớp,
8./ Chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị suy thoái sụn khớp,
9./ Glucosamine va chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị suy thoái sụn khớp,
10./ Glucosamine có thể làm giảm nguy cơ bị đau khớp, nhũn khớp và xưng khớp gây ra hoặc có liên quan tới viêm khớp xương,
11./ Chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị đau khớp, nhũn khớp và xưng khớp gây ra hoặc có liên quan tới viêm khớp xương,
12./ Glucosamine va chondroitin sulfate có thể làm giảm nguy cơ bị đau khớp, nhũn khớp và xưng khớp gây ra hoặc có liên quan tới viêm khớp xương,

Trên thực tế, bức thư dài công bố năm 2004 của FDA chứa đựng những phân tích rất nghiêm túc về các số liệu đã được thu thập để hỗ trợ cho các yêu cầu nhằm gán cho Glucosamine các lợi ích liệt kê o trên, mà nếu được duyệt chắc chắn sẽ dùng để dán nhãn và quảng cáo cho các sản phẩm dựa trên Glucosamine khi đem bán ra rộng rãi trên thị trường Mỹ.

Bạn nào quan tâm tới chi tiết có thể tìm tới đường link trong phần tham khảo để đọc thêm.


Nếu ai tinh ý xem trên bất cứ lọ Glucosamine nào mua ở Mỹ về (xem [5]) sẽ để ý thấy bên cạnh dòng quảng cáo, ví dụ "Để cho thoải mái, cơ động và linh hoạt †"[6] bao giờ cũng có một dấu chú thích (†) hoac (*). Tìm đâu đó, thường là ở mặt sau, gần dưới đáy lọ, thế nào cũng có hai dòng chữ in nhỏ li ti: "† Tuyên bố này chưa được FDA thẩm định. Sản phẩm này không nhằm mục đích chẩn đoán, điều trị, chữa hoặc ngăn ngừa bất cứ bệnh tật nào"[7].

Kết luận

Những điều tìm hiểu trên đây một lần nữa khẳng định những ý kiến đưa ra trước đây của BS Hòa Bình trên mail đàn của XĐTV. Có một điều tương đối chắc chắn là dùng Glucosamine không đem lại hiệu ứng phụ gì có hại cho sức khỏe, và nói chung là an toàn (theo FDA). Tuy nhiên không có một cơ quan Y tế nào dám đứng ra khẳng định những hiệu quả có tính chất phòng chống, ngăn ngừa và chữa bệnh về xương khớp của Glucosamine. Vì thế việc dùng Glucosamine dẫn tới các tác dụng tốt trong việc chữa và phòng bệnh xương khớp vẫn chỉ là kinh nghiệm truyền miệng trong dân gian.


Một vài suy nghĩ riêng
Tuy nhiên ở Mỹ tôi thấy loại sản phẩm Glucosamine này có vẻ bán rất chạy. Ít thấy người da trắng mua, thường là thấy dân châu Á mua. Mà mua rất nhiều. Chính chúng tôi mỗi khi về cũng mua một lô xích xông các loại vitamin và thực phẩm chức năng đem về. Hoặc là do bạn bè, họ hàng nhờ mua, hoặc tự mua để làm quà biểu cho mọi người. Trong đó tất nhiên là có cả Glucosamine. Trong nhà hiện giờ cũng có một lọ (xem ảnh), thỉnh thoảng nhớ ra lại làm một viên, mặc dù cũng đoán biết nó chẳng có ích lợi gì hơn ... nồi cháo  hầm xương gà chẳng hạn.

Sau lần tìm hiểu này thì có lẽ là sẽ ... lười, khỏi cần phải uống nữa. Có điều, nếu không uống thuốc thì phải chăm chỉ tập tành hơn. May mắn là hiện tại bọn tôi vẫn còn chạy chơi tennis được. Có dạo tôi gặp trên sân bóng và đấu giao hữu vài lần với một ông già người Nga 78 tuổi. Thấy ông lão chơi vẫn rất dẻo dai. Tôi ước đến tuổi đó chỉ cần chơi được khoảng hai phần ba hoặc thậm chí một nửa như thế là rất ổn rồi. Khi nào chân yếu, đầu gối nhủn, không chạy theo quả bóng được nữa thì rủ nhau đi bơi vậy.


Điều quan trọng cần chú ý!

Đọc kỹ thêm về Chương trình thử nghiệm GAIT vào tháng 2, 2006 [2] thì tìm được một thông tin khá quan trọng này:

Primary GAIT Study Results: February 2006
Researchers led by rheumatologist Daniel O. Clegg, M.D., of the University of Utah School of Medicine, conducted the 4-year primary GAIT study at 16 sites. The results, published in the New England Journal of Medicine, February 22, 2006 [9], showed that the popular dietary supplement combination of glucosamine plus chondroitin sulfate did not provide significant relief from osteoarthritis pain among all participants. However, a smaller subgroup of study participants with moderate-to-severe pain showed significant relief with the combined supplements.

Điều này nghĩa là đối với một số người bị đau ở mức độ tương đối và nặng, thì khi dùng glucosamine kết hợp với chondroitin sulfate có thể có tác dụng giảm đau rõ rệt. Hurrah, vậy là tốt quá rồi!


Trong phần phân tích kết quả của bài báo [9] ghi rõ:

"Treatment effects in the moderate-to-severe pain stratum were more substantial. Results for the primary outcome in this stratum, which included 22 percent of the patients in the trial, indicated that combined treatment was significantly more effective than placebo (24.9 percentage points higher, P=0.002).

Như vậy, cứ trong 5 người, đặc biệt là những người  bị đau đầu gối tương đối nặng, có một người khi dùng Glucosamine kết hợp với chondroitin sulfate sẽ có tác dụng giảm đau rõ rệt. Và mức độ cải thiện là khoảng 25%  so với không làm gì cả!

Ngoài ra có thể thấy được rằng ai không đau gì thì không nên dùng mấy thứ này cho nó phí đi ;)


Chú thích và tham khảo

[1] Wikipedia http://en.wikipedia.Org/wiki/Glucosamine

[2] GAIT = Glucosamine/chondroitin Arthritis Intervention Trial, tạm dịch là "Thử nghiệm tính năng ngăn ngừa viêm khớp bằng Glucosamine". Xem  http://nccam.nih.gov/research/results/gait
Điều thú vị ở chỗ là trong tiếng Anh, "gait" cũng có nghĩa là dáng đi, cách đi.

[3] FDA=Food and Drug Administration

[4] Thư FDA đề cập tới mối liên hệ giữa việc tiêu thụ Glucosamine, Chondroitin Sulfate và tác dụng làm giảm viêm khớp xương, giảm đau do viêm xưng khớp xương, thoái hóa khớp xương, suy thoái sụn khớp http://www.fda.gov/food/ingredientspackaginglabeling/labelingnutrition/ucm073400.htm

[5] Lọ Glucosamine bán ở siêu thị Costco http://www.costco.com/.product.11245398.html

[6] Nguyên văn tiếng Anh: "for Comfort, Mobility & Flexibility †"

[7] Nguyên văn tiếng Anh: "† This statement has not been evaluated by the Food and Drug Administration. This product is not intended to diagnose, treat, cure or prevent any disease."

[8] Những câu hỏi và trả lời về "Thử nghiệm tính năng ngăn ngừa viêm khớp bằng Glucosamine" (GAIT): http://nccam.nih.gov/research/results/gait/qa.htm

[9] Kết quả nghiên cứu thử nghiệm đăng trong tạp chí "The New England Journal of Medicine", February 22, 2006 http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa052771

13 comments:

  1. Bổ sung phần kết luận của bài báo về thử nghiệm GAIT đăng trong tạp chí "New England Journal of Medicine", February 22, 2006:

    Glucosamine and chondroitin sulfate alone or in combination did not reduce pain effectively in the overall group of patients with osteoarthritis of the knee. Exploratory analyses suggest that the combination of glucosamine and chondroitin sulfate may be effective in the subgroup of patients with moderate-to-severe knee pain.

    Câu cuối rất quan trọng vì nó đem lại hy vọng cho tất cả những ai bị đau đầu gối tương đối nặng.

    ReplyDelete
  2. Đọc kỹ phần phân tích kết quả trong bài báo dang tren New England Journal of Medicine, February 22, 2006 thì tìm được một thông tin khá quan trọng này:

    "Treatment effects in the moderate-to-severe pain stratum were more substantial. Results for the primary outcome in this stratum, which included 22 percent of the patients in the trial, indicated that combined treatment was significantly more effective than placebo (24.9 percentage points higher, P=0.002).

    Như vậy, cứ trong 5 người, đặc biệt là những người bị đau đầu gối tương đối nặng, có một người khi dùng Glucosamine kết hợp với chondroitin sulfate sẽ có tác dụng giảm đau rõ rệt. Và mức độ cải thiện là khoảng 25% so với không làm gì cả!

    Như vậy mọi người khi mua nhớ xem thành phần của TPCN Glucosamine có thêm cả chondroitin sulfate nhé.

    ReplyDelete
  3. Việt Hải có một bài tham khảo tổng hợp rất hay.
    Hiện nay, các thực phẩm chức năng đang được Quảng cáo và sử dụng khá nhiều ở VN, nhất là qua các hệ thống bán hàng Đa cấp.
    Mình đã được qua Mỹ 3 lần và cũng có nhiều bạn bè qua Mỹ, một điều rất thú Vị là tất cả mọi người đều có nhu cầu tìm mua các loại thực phẩm chức năng của Mỹ. Chính vì thế mình biết tìm mua ở trong các siêu thị

    ReplyDelete
  4. Các TPCN cũng như các hàng hóa khác của Mỹ được người VN ưa chuộng có lý do của nó. Đó là việc chấp hành các tiêu chuẩn về chất lượng nghiêm ngặt. Tuy nhiên, về TPCN thì một số người bị nhầm lẫn là thuốc chữa bệnh.Quy định của tất cả các nước cấm các thầy thuốc kê đơn thuốc có TPCN cho bệnh nhân. Lý do: cơ chế chữa bệnh của TPCN là không rõ rang.
    Không thể phủ nhận là TPCN cũng có tác dung đối với một số bệnh và một số người (như VH đã trích dẫn các tài liệu nghiên cứu). Mình đi Mỹ về cũng hay mua các loại TPCN này về cho gia đình và bạn bè. Trong y học, nếu có niềm tin cũng có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh đấy (viên giả dược-placebo - cũng có tác dung nhất định).
    Nói về sản phẩm TPCN glucosamine bán ở Mỹ có nhiều loại lắm và do nhiều hãng sản xuất, chính vì vậy chúng có giá thành rất khác nhau. Mình biết có loại giá từ 17 cho đến 67 USD, chưa kể TAC. Ngoài glucosamine, các sản phẩm này còn kết hợp với Chondrotin sulfate...
    Hiện nay ở VN, có rất nhiều người nhận đặt hàng là các thuốc và TPCN trực tiếp từ Mỹ về. Tất nhiên phải mức phí chênh lệch và thời gian 2-3 tuần để họ chuyển về.
    Người VN có câu: có bệnh thì vái tứ phương. Cứ dùng đi nếu có điều kiện và quan trọng là không độc hại già là được.

    ReplyDelete
  5. Thực ra đến bây giờ CT vẫn chưa hiểu người ta phân biệt thực phẩm chức năng khác thuốc ở điểm gì? Có lẽ đó là thuốc chưa được thử nghiệm lâm sàng trên diện rộng nên chưa được công nhận?? Còn chuyện độc hại hay không, theo CT, mới là chuyện quyết định sự khác nhau giữa TPCN và thuốc! Vì người ta chưa rõ điều này nên chưa khuyến cáo dùng rộng rãi.
    Còn Glucosamine hiện nay khá nổi tiếng ở VN và nhiều người già dùng để giảm triệu chứng bệnh khớp. Nhà CT các Cụ cũng đang dùng 2 viên/ngày, tác dụng thì cũng đang chờ và hy vọng mọi điều tốt đẹp.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Khác nhau về mặt quy chế (regulation), marketing và chinh sách bảo hiểm anh à.

      1./ Đối với nhà sản xuất:
      Nếu được xếp hạng là thuốc thì có nghĩa là đã được FDA duyệt là an toàn và có tác dụng trị liệu. Khi đưa ra thị trường có thể dán nhãn, quảng cáo theo đúng những tính năng trị liệu mà FDA đã duyệt và chuẩn y.

      Đối với TPCN thì chỉ cần chứng minh an toàn là đủ. Nếu chỉ muốn đưa ra thị trường cho nhanh sau đó giở thủ thuật marketing thì có thể dừng lại ở mức này.
      Tuy nhien, o Mỹ nếu hãng nào bị phát hiện là dán nhãn hoặc quảng cáo láo, bốc phét thì sẽ bị phạt rất nặng.

      2./ Đối với người tiêu dùng:
      Nếu được FDA duyệt coi là thuốc thì có thể được bảo hiểm trả. Do đó khi đi khám, được bác sĩ kê đơn thì sẽ không phải trả tiền mua vì đã được "bao" (covered) rồi.

      Còn nếu là TPCN mà muốn dùng thì phải bỏ tiền túi ra mà mua.

      Có lẽ là ở VN cũng vậy thôi.

      Delete
    2. Cảm ơn VH,

      Có thể hiểu TPCN như là thuốc Đông y ở VN. Nhiều loại có dược tính chữa bệnh nhưng không được nghiên cứu chính tắc... Nhiều loại thuốc Đông y nay cũng đã sản xuất thành dạng viên bán trên thị trường như TPCN!

      Delete
  6. Đúng đấy. Ở VN, TPCN khg được BHYT Thanh toán đối với Người có thẻ BHYT

    ReplyDelete
  7. Đúng đấy. Ở VN, TPCN khg được BHYT Thanh toán đối với Người có thẻ BHYT

    ReplyDelete
  8. Hạnh dùng TPCN nói chung và Glucosamine nói riêng nhiều năm nay rồi và dùng khá liên tục. Chưa thấy tác dụng phụ không mong muốn nào, tác dụng tích cực thì cũng không biết, chỉ biết là vẫn chơi Tennis bình thường và nghe nói là tốt thì cứ uống thôi. Thầy cũng dùng Glucosamine lâu rồi mà. Nếu sản phẩm này có đại lý ở VN thì tiện quá.

    ReplyDelete
  9. Công Thành@: thực ra thuốc không hẳn là không độc hại. vấn đề là lụa chọn tác dụng có lợi nhiều hơn khi không còn lựa chọn nào khác thì vẫn dùng. Việc này thầy thuốc phải biết và cân nhắc khi dùng cho BN. Thế nên mới có câu...đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng đấy.
    HanhNT@: ở VN cũng nhập nhieuf loại thuốc này với các tên khác nhau như join-Flex... có nhiều cá nhân cũng nhân nhập về theo đặt hàng.
    thể theo nguyện vọng của ace XDTV theo chỉ đạo của bang trưởng, tôi đã đặt tpcn loại tốt nhất có kèm theo các hoạt chất khác để thầy dùng. chắc khoảng 3 tuần nữa sẽ có hàng.
    Ngoài ra, thầy vẫn đang tiêm hyalgen mỗi 6 tháng 1 lần để bổ sung dịch nhầy khớp. Đồng thời đang cân nhắc tiêm Aclasta chống loãng xương 1 năm 1 lần. Đây mới là phương hướng điều trị chính hiện nay của thầy. glucosamine chỉ là hỗ trợ thôi, tác dụng không rõ ràng mà.

    ReplyDelete
  10. Em có đọc qua một chút về sản phẩm Hyalgan của Fidia Farmaceutici, Italy sản xuất; ở Mỹ thì Sanofi-Aventis là nhà phân phối cho Fidia.

    1./ Theo phân loại của FDA thì Hyalgan là thiết bị y tế. Cũng đúng vì nó cũng như một loại chất nhờn bôi trơn tiêm vào khớp đầu gối để giảm đau khi đầu gối di chuyển. Không tương tác với cơ thể, mà chỉ dùng như đệm giảm sóc (vì thế không được xem là thuốc?).

    2./ Hyalgan đã được FDA duyệt cho bán trên thị trường Mỹ từ nhiều năm nay rồi.

    3./ Em không nghiên cứu kỹ lắm, nhung thấy cũng có một số adverse events.

    Điều thú vị là Hyalgan chế từ sodium hyaluronate lấy từ mào gà trống (rooster combs). Vậy thì gặm chân gà không hay bằng gặm đầu gà rồi ;)

    ReplyDelete
  11. Có lẽ khi sử dụng TPCN thì lòng tin của bệnh nhân là điều quan trọng nhất. Nếu bệnh nhân và người nhà tin là thuốc có tác dụng thì sẽ thấy đỡ. Nếu không tin thì chẳng thấy gì, có khí chỉ thấy tác dụng phụ. Vì thế khi làm thử nghiệm một cách khoa học và nghiêm túc thì các hàng được phải cố gắng làm cho thuốc thử và thuốc so sánh có hình dáng, màu sắc, kích thước giống nhau để loại trừ ảnh hưởng tâm lý.

    ReplyDelete