Lên Tây Bắc khám chữa bệnh cho đồng bào dân tộc

Em ANN không viết bài về Tây Bắc thì anh viết cùng chủ đề 1 bài nhé. Đang thực hành bài tập Việt Hải mới bày cho.

Trước đây, khi còn công tác ở Cục Quân y tôi cũng đi khắp các vùng của Đất nước như Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu long, miền Trung để nghiên cứu các vấn đề về y tế xã hội.
Nhưng từ năm 2003, tôi về Bệnh viện 108, hàng năm tôi được tham gia đoàn của bệnh viện đi khám chữa bệnh cho đồng bào dân tộc tại huyện Mường Nhé, tỉnh Điện biên.

Mường Nhé là địa bàn có rất nhiều dân tộc sinh sống, nhưng chủ yếu là người Mông (trước đây gọi là người Mèo).

Đây là một huyện miền núi rất nghèo, lúc đó chưa có đường ô tô vào các xã. Trước năm 2002, muốn vào xã Mường Toong, từ Điện Biên, bộ đội phải đi vòng qua qua Mường Tè, vượt sông rồi đi bộ 3 ngày đường rừng mới tới. Năm 2002, bắt đầu có đường vào tận xã mường Nhé, nay là huyện lỵ của Huyện Mường Nhé, cách biên giới với TQ khoảng 30km.
Tuy nhiên, đấy chỉ là con đường mới mở cho các đơn vị thi công mang máy móc vào làm đường (Thuật ngữ xây dựng gọi là: đường công vụ), chưa có cầu cống, đường mới chỉ bằng đất, từ Chà Cang huyện lỵ tạm thời đi vào Mường nhé khoảng 80 km nhưng phải đi qua 13 con ngầm. Ấy vậy mà năm 2003, bệnh viện tôi vẫn quyết tâm vào tận Mường Nhé để khám bệnh cho đồng bào. Mới về nhận chức trưởng phòng Kế hoạch tôi được giao ngay làm trưởng đoàn dẫn 2 xe ô tô 2 cầu đi tiền trạm. Nhiều đoạn đường phải nhờ các đơn vị làm đường san phẳng giúp xe mới đi được. Ở trong đó, thấy xe không đi được là  đơn vị thi công cho xe ra gạt đất giúp ngay, sau đó bắt tay, mời nhau điếu thuốc lá là xong. Họ làm đường nhưng vẫn đảm bảo cho xe đi, cả ngày mới thấy có 1 vài xe qua nên quý nhau lắm.

Đang đợi xe ủi đất mở đường cho đi qua, cuối năm rét quá nên...

... Binh I Xanh "hơi" bị mất tác phong Quân nhâ

Quân đội là thế, đưa quân đi đâu mà đông người, vào vùng chưa thông thuộc địa bàn bao giờ cũng phải có đoàn tiền trạm để xem xét đường đi, bố trí chỗ nghỉ, đảm bảo ăn, uống, vệ sinh và đối với bệnh viện là tổ chức khám bệnh như thế nào, vị trí khám bệnh ở đâu, hiệp đồng với địa phương ngày nào khám để họ còn thông báo cho đồng bào về. Vì dân ở đây sống rất thưa. Riêng 1 xã Mường nhé (không phải là huyện đâu, huyện có cùng tên thôi) thì đã có diện tích bằng tỉnh Bắc Ninh rồi. Có người cả đời chưa được bác sỹ khám bệnh bao giờ. Có bệnh họ chỉ mời thầy mo cúng và hái thuốc trong rung uống thôi, cho nên khi thông báo có đoàn thầy thuốc bệnh viện ở tận Hà Nội về thì có nhà phải đi 2-3 ngày mới về được trung tâm xã khám bệnh. Các năm sau, đường "công vụ" mở đến đâu bệnh viện tôi vào khám bệnh cho đồng bào đến đó, đều đặn mỗi năm hành quân 1 lần.

Hành quân

Đoàn xe hành quân dừng để chuẩn bị vượt đèo

Do đoàn đi lên Tây bắc gồm rất nhiều thành phần: các bác sỹ, điều dưỡng khám bệnh, một đội văn nghệ quần chúng do các y bác sỹ bệnh viện kiêm nhiệm, lái xe, thợ máy nổ, nhân viên hậu cần... nên cũng phải đến 80-90 người. Chúng tôi còn mang theo 7000 đến 9000 xuất thuốc, 10 tấn muối I ốt, sách vở, quần áo, chăn màn, ti vi và đồ dùng học tập để tặng cho các cháu học sinh, các gia đình nghèo, các trường học và các đơn vị bộ đội tại địa phương. Chính vì thế đoàn xe khá đông, có đợt đến 15 chiếc gồm nhiều chủng loại.

Qua ngầm cuối cùng trước khi vào xã Sín Thầu[1]

Vì hành quân theo đoàn, không thể đi nhanh như đi xe lẻ và để ra khỏi thành phố tránh giờ đông người nên thường 4g30 là đoàn xe đã xuất phát từ Bệnh viện theo đường số 6 thẳng tiến. Trưa ăn tại Mộc châu, tối đến Sơn La nghỉ. Sáng hôm sau xe lại xuất phát sớm khi trời còn tối đen để kịp đến Điện Biên vào khoảng 5-6 giờ chiều. Hồi đó, đèo Phađin chưa được nắn thẳng và hạ thấp độ cao như hiện nay nên đi khá khó khăn, nhất là với những xe chở hàng nặng như máy nổ, máy X quang...

Đợi chiếc xe IFA kia đi lùi đến chỗ rộng để đoàn xe có thể vượt qua

Từ Điện Biên vào Mường Nhé, đườngg đi bắt đầu khó khăn. Trước đây muốn vào đến xã Mường Nhé, chúng tôi phải đi 2 ngày, ngày đầu đến Chà Cang huyện lỵ cũ của Huyện Mường Nhé, nghỉ đêm tại đó và ngày thứ 2 mới vào đến Mường Nhé (huyện lỵ mới của Huyện Mường Nhé). Năm 2003, để đi được 80 km đường từ Chà Cang vào Mường nhé, chúng tôi phải vượt 13 đường ngầm qua suối. Những con đường ngầm qua suối này chả khác gì thời chiến tranh. Nhiều lần mất cả buổi đoàn xe mới qua được 1 ngầm, do đường trơn, dốc cao và chất lượng xe không đồng đều. Trong đoàn xe bao giờ cũng phải có 1 vài xe 2 cầu rất khỏe để lôi, kéo các xe khác khi bị sa lầy. Ấy vậy mà có lần cũng phải nhờ sự chi viện của các xe bánh xích của các đơn vị làm đường kéo hộ.

Tôi đã đến bên cột mốc chủ quyền của Tổ Quốc,
chụp ảnh với 1 sĩ quan Biên phòng, phía sau là đất Trung Quốc

Từ năm 2000,  bệnh viện chúng tôi đã tổ chức khám cho hầu hết các xã của huyện Mường Nhé như: Si Pa Phìn, Nà Hỳ, Nà Bủng, Chung Chải, Chà Cang, Mường Toong, Mường Nhé và Sín thầu. Sín Thầu là xã cuối cùng của huyện Mường Nhé và tỉnh Điện Biên, đây là xã nằm ở vùng ngã 3 biên giới Việt Nam-Lào và Trung Quốc, một con gà gáy cả 3 nước cùng nghe.

Mỗi xe ô tô khi hành quân được bố trí chở người phía trước, phía sau để ba lô, dụng cụ khám bệnh. Khi vượt nhiều đèo cua tay áo, ba lô thường đổ vào người ngồi. Xắp sếp mãi mà ba lô vẫn đổ, bực nhất là lức đang thiu thiu ngủ, anh bạn đồng nghiệp của tôi tức cảnh đưa ra vế đố:

"Đố đổ đèo (mà) đé... đổ đồ". 

Qua 9 năm hành quân lên Tây Bắc, đoàn chúng tôi vẫn chưa có ai đối lại được, mời các bạn thử đối nhé.

Tây Bắc hùng vĩ, xe đi trên mây

Gửi phóng sự ảnh trước đã nhé, khi nào rảnh sẽ viết tiếp

Khám bệnh, cấp thuốc

Đăng ký khám bệnh tại Sin Thầu

Khám bệnh cho đồng bào Hà Nhì tại Sin Thầu

Chụp X quang dã chiến cho bệnh nhân thoái hóa cột sống cổ

Cấp thuốc miễn phí

Đang hành quân, gặp 1 bệnh nhân bị tai nạn,
nếu không mổ có thể bị hoại tử cẳng chận, đưa vào nhà dân triển khai mổ luôn,
sau đó BN được chuyển ra Điện Biên điều trị tiếp.

Ăn, chơi, nhẩy múa

Ăn tối tại sân trường học.
Phía sau là một dãy trường học được xây khá tốt

Giao lưu văn nghệ xong bao giờ cũng có tiết mục đốt lửa
và múa tập thể: Múa xòe.

Thăm các cháu học sinh

"Ký túc xá" của các học sinh nội trú, do nhà ở xa không về được

Một cháu bé dân tộc Mông theo mẹ đi khám bệnh

Còn đây là cháu bé con vợ chồng cô giáo người Thái Bình
vào tận Sín Thầu dậy học. Lớn chút nữa cháu sẽ phải về quê
với ông bà nội để đi học.

Đồng bào đợi nhận túi muối I ốt quà tang của CBNV bệnh viện

Tây bắc Hùng vĩ

Mệt quá, ngồi nghỉ bên suối nơi gần biên giới với TQ

Vội làm gì, cuộc sống của đồng bào dân tộc vẫn như thế này có sao đâu.

[1] Sín Thầu là xã nằm ở ngã 3 biên giới: Việt Nam, Trung Quốc và Lào

View Larger Map