Tuesday, September 11, 2012

10 bản tình ca..."sững người" - # 2 "Не плачь"

Đó là một ngày thu năm 1993, tôi đang rẽ vào cửa hiệu ở Matxcova thì nghe thấy bài hát lạ phát ra từ catxet của cô bán hàng. Bài hát có giai điệu chậm và rất buồn cứ cuốn hút tôi khiến tôi không thể rời bước và tôi được biết đến cảm giác thế nào là “sững người”. Tôi quanh quẩn ở cửa hàng và hỏi cô bán hàng xem có biết gì thêm về bài hát nhưng chỉ nhận được câu trả lời là không. Cô bán hàng cũng biết ý tôi bật đi lại bài hát đó vài lần, khiến tôi không thể rời xa quầy hàng và gần như thuộc lòng giai điệu. Hồi đó nhóm Mirage rất nổi nên hầu hết bài hát giọng nữ đều quy về nhóm Mirage, nhưng bài này có một giai điệu và cách trình bày khác hẳn. Giọng hát như ma mị, thống thiết kể về nỗi buồn mênh mang. Tôi cũng không thể hiểu rõ nội dung bài hát qua một vài lần nghe, chỉ biết rằng nó nói về một cuộc chia li rất đau khổ.



Tới năm 1997 tôi mới được nghe lại bài này trên truyền hình và biết tới ca sĩ xinh đẹp của thành Len – Tanya Bulanova và bài hát "Не плачь" đã trở thành bài ca của giới trẻ Nga hồi đấy. Ca sĩ Bulanova cũng nổi tiếng về những bài hát buồn như bài ru con "Колыбельная - Спи мой мальчик", mà phần lớn phụ nữ Nga nghe bài này đều không cầm được nước mắt mặc dù nội dung bài hát lại rất lạc quan.




Tất nhiên nữ ca sĩ này có nhiều bài hát “máu lửa” disco hồi những năm 19xx, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là những bài ca buồn, nghe xong mà cứ thấy sao cái giọng nó lại buồn đến thế, day dứt đến thế. Người ta nghe âm điệu của bài hát và giọng của ca sĩ Bulanova hòa quyện vào nhau mà chẳng cần để ý tới nội dung văn thơ của bài hát thế nào. Tới trước khi viết bài này tôi mới ngồi dịch lại lời bài hát sang tiếng Việt, mới thấy lời bài hát rất hay và cũng là đặc trưng chung của các bài hát Nga so với lời của các bài hát tiếng Anh

Đừng khóc

Đừng khóc,
chỉ còn một đêm chúng ta với nhau.
Chỉ còn một lần nữa thôi anh là của em
Chỉ còn lần cuối cặp mắt anh nhìn mắt em
và bỗng nhiên những giọt nước mắt rơi trên tay em
và ngày mai chỉ còn lại một mình vắng anh

Đừng khóc.
Số phận không cho chúng ta đến với nhau.
Sao trước kia em ở đâu mà không gặp anh sớm?
Thật là muộn màng gặp anh
nhưng em biết bây giờ em là của anh và muốn kêu lên
Ngày mai em sẽ ghìm giữ trong lòng
nhưng hôm nay em là của anh lần cuối.
Hãy hiểu cho em,
bây giờ em không thể không nghĩ đến anh
Bản thân em cũng không biết tại sao lại cho phép mình như vậy
Để cho anh lấy mất tình yêu của mình
vào thời khắc em nhìn thấy anh và gât đầu đồng ý
Nhưng anh hãy hiểu cho em là em yêu anh đến nhường nào
Anh hãy hiểu em tưởng tượng ra anh ở mọi nơi anh đã qua
Em viết thơ tặng anh trên những trang giấy
Và nếu em sẽ gặp anh giữa đám đông,
anh sẽ không thể thoát khỏi tay em
Em sẽ cuỗm anh ra khỏi mọi người
và lúc đó anh sẽ là của em mãi mãi.
(Trong clip này có lời Nga và thu live ở sân vận động)


Ví dụ so bài "Не плачь" với bài "Without You", ta thấy “yêu” của phụ nữ Nga mạnh mẽ hơn. Tình yêu ở đây từ cái nhìn đầu tiên, đó là sự cộng hưởng mà chẳng cần lý do gì cả. Chắc người đàn ông trong bài hát này đã có gia đình và cuộc chia tay là vĩnh viễn, nhưng cô gái sẵn sàng hiến dâng, sẵn sàng làm mọi chuyện để chứng tỏ tình yêu của mình.


Câu chuyện tiếp theo kể về tình sử của nữ ca sĩ.  Tatiana Bulanova sinh năm 1969, được theo học nhạc từ nhỏ. Lớn lên cô tham gia ban nhạc Летний сад và lấy chồng Николаем Тагриным - người lãnh đạo của ban nhạc. Cuộc sống tưởng chừng như hoàn hảo khi họ có con trai và sự nghiệp của Bulanova thăng hoa cùng ban nhạc và đoạt vô số danh hiệu như Nghệ sĩ ưu tú “Заслуженный артист Российской Федерации”. Nhưng cuộc sống với anh chồng già đầy ghen tuông đã trở thành địa ngục với Tanya. Cô li dị và gần như ngay sau đó vơ được chàng “phi công trẻ hơn 6 tuổi” – cầu thủ bóng đá đội Zenit St. Pêterburg – Radimov Vladislav. Nếu ai theo dõi bóng đá Nga đều biết tiền vệ hộ công Radimov trước chơi cho CSKA Moscow từ năm 1992, sau đã vào đội tuyển Nga và thi đấu không thành công tại EURO 1996.  Sau đó anh chuyển sang đá cho Real Zaragoza … và tới năm 2002 quay lại thành phố quê hương Sant Peterburg đá cho đội Zenit.
Bài ca "Не плачь"càng nổi tiếng hơn vì sau mỗi lần đội Zenit thua tại Champion League, ca sĩ Bulanova lại hát cho toàn đội “ngừng khóc” và trận sau họ lại chiến thắng. Người ta đồn rằng  tại EURO 2012 vừa rồi, nếu đội tuyển Nga mà thua ngay trận thứ hai với Balan (thực tế hòa 1 – 1) thì sẽ mời ngay Bulanova tới vì trong thành phần đội tuyển Nga có tới 7 – 8 cầu thủ Zenit. Lúc đó ca khúc "Не плачь" mầu nhiệm sẽ mang tới may mắn cho trận cuối cùng gặp Hy lạp và đội tuyển Nga sẽ đi tiếp chứ không thua tức tưởi (0 – 1) phải xách va li về nước.
Nhân tiện đây cũng chúc mừng đội tuyển Nga của HLV Capello đã có trận thắng thứ 2 tại Israel 4 – 0 và giữ vững ngôi đầu bảng trong vòng đấu loại World Cup 2014.
Tatiana Bulanova cũng được bầu là “Người Phụ Nữ Nga” năm 2011.
 

17 comments:

  1. Hề hề hề,
    Hay, quả là có sững người thiệt.
    Nhưng khác với Công Thành, Lùn tôi sững người không phải vì lời của bài hát vì:
    1/- Vốn liếng tiếng Nga chửa đủ để nghe người ta nói cái gì trong đó.
    2/- Lời dịch của Công Thành chả biết có đúng với lời hát hay không????
    Thế nhưng vẫn "sững cả người" là bởi:
    1/- Vẻ đẹp chết người của nàng ca sĩ mà Lùn tui vẫn chửa thấy bao giờ.
    2/- Sức biểu cảm của nàng ca sĩ này qua lời hát.

    Vậy nên Lùn tui xín:
    1/- Cám ơn Việt Hải đã post được cái clip này lên cho anh em và Lùn tui thưởng thức.
    2/- Cám ơn Công Thành đã gửi nguyên liệu và giới thiệu về bài hát này
    3/- Kiến nghị với Công Thành rằng không nên dịch tên bài hát là "Đừng khóc" bởi vì nếu Lùn tui hiểu không sai thì đây là lời tự dặn lòng của một nàng nào đó trong cái buổi chia tay vĩnh viễn với người nàng yêu. Thế nên nếu dịch là "Không được khóc" hay là "Cấm khóc" sẽ hợp lý hơn.

    Hề hề hề

    ReplyDelete
    Replies
    1. Ồ VH đã cho xuất bản rồi ah? Bài viết chưa xong đâu, còn phần rất hay liên quan tới bóng đá Nga, Thành sẽ up lên tối nay.

      @Bình 73-76: Thành dịch là "Đừng khóc" để cho giống với "Đừng ... đốt" của Đặng Thùy Trâm và đấy không phải là lời của cô gái mà là lời khuyên của người đàn ông nói ở giữa bài hát trong clip đầu tiên. Nói chung cả hai người đều khóc và khuyên nhau đừng khóc, nhưng người đàn bà khổ sở hơn rất nhiều.
      Tất nhiên là Thành dịch không thể hay được bằng ANN rồi, nên có điều kiện mời "nàng thơ" của forum chấp bút. Nhưng về ý của bài hát phải nghe rất kỹ mới hiểu hết và tâm trạng này chỉ có người phụ nữ như ANN mới thông cảm được.

      Delete
    2. @ anh Bình, anh Thành,
      Em làm sao thông cảm cho cô nàng xinh đẹp, dũng cảm của các anh được. Hơi ghen tỵ thì có!!!
      Nhưng thôi, anh Thành giao nhiệm vụ thì em gắng thử dịch, có điều là phỏng dịch thôi nhé. Mong được mọi người góp ý.
      Em cố gắng giữ tinh thần của cô gái: sống hết mình, hiến dâng hết mình và "dữ dằn" hết mình... Chẳng biết có đúng tinh thần của nguyên tác không?!

      Đừng khóc

      - Đừng khóc nữa nghe em
      Đêm cuối cùng ly biệt
      Một lần rồi vĩnh viễn
      Anh mất em trong tim

      Ánh mắt anh mãi tìm
      Cặp mắt người yêu dấu
      Nước mắt rơi lạnh thấu
      Tận cùng của trái tim

      Một trò đùa số phận
      Gặp nhau quá muộn màng
      Trời cho ta cơ duyên
      Nhưng không cho phúc phận

      Dù sao mình cũng đã
      Thuộc về nhau một đêm
      Tới khi mặt trời lên
      Ta xa nhau vĩnh viễn

      - Khi yêu ai toan tính
      Ai biết được vì sao
      Đố ai có thể cấm
      Trái tim yêu dại khờ

      Tình yêu em lén cho
      Rồi một đời tôn thờ
      Ước theo anh mọi lúc
      Bên anh mọi bến bờ

      Vĩnh biệt nhau nhé anh
      Rồi biết đâu số phận
      Một lần nữa cho em
      Gặp lại người yêu dấu

      Nếu như có một lần
      Em sẽ không chấp nhận
      Để anh rời xa em
      Để em cô đơn nữa

      Nếu như mình gặp lại
      Anh sẽ thuộc về em...

      ANN

      Delete
    3. Cám ơn ANN nhiều nhé, một bài thơ rất hay đang để ghi vào sử sách của iCVA!

      Bình ngồi "trật tự" mà nghiên cứu nhé. Thành đoán ra Bình publish bài viết này lên chứ không phải VH. Nếu là VH sẽ không để những lỗi morat thế này. (:s)

      Delete
    4. Hề hề hề,
      Chí phải. Lùn tui thấy hay mà chả thấy "đụng chạm" chỗ nào nên Publish để bà con cùng thưởng thức.
      Nhờ vậy mới có bản dịch của ANN chớ.
      Hề hề hề.
      Ấy vậy nhưng vẫn cứ phải thắc mắc chút xíu về bản dịch của ANN:
      Cái câu này:
      ...
      Nếu như có một lần
      ...
      hình như chưa chuẩn lắm. Bởi vì rõ ràng là ít nhất đã được một lần rồi mà.
      Có nhẽ là câu này ý cô nàng định bảo là nếu được thêm một lần nữa thì chắc chắn sẽ biết cách giữ tịt anh cu người yêu này lại mãi mãi.
      Vậy nên Lùn tui trộm nghĩ rằng thử sửa nó thành:
      Nếu thêm được một lần
      ....
      thì có nhẽ đúng ý nhưng thơ nó cục văn hòn quá.
      ANN hãy thử sửa xem nhé.
      Hề hề hề.
      @Việt Hải: tại mình thấy Công Thành bảo (Nhờ VH post clip này lên, clip có lời Nga và thu live ở sân vận động)nên cứ đinh ninh rằng anh cu này cũng dốt như mình. Ai dè hắn quá giỏi. Thế mới tệ chứ.

      Delete
    5. Bình nhận xét rất đúng, nên đổi lại nhưng không như Bình viết mà là: "Nếu còn có một lần"
      (Liên tưởng đến tiểu thuyết "Nếu còn có ngày mai", một chữ "đắt" vô giá chính là chữ "còn")

      Delete
    6. Nếu thêm được một lần - chữ thêm ấy rất đắt vì được hiểu là đã có, cái dã có là cái giá trị nhất phải không ạ? Nó thực tế và không viển vông vô định!
      Nếu còn có một lần - em cũng rất thích chữ còn, vì còn mang trong nó rất nhiều hy vọng, như anh Thành nói nếu còn có ngày mai ấy - cuốn tiểu thuyết của Sidney Sheldon (em đã đọc tất cả tiểu thuyết của tác giả này rồi đấy - hì, hì...).
      Nhưng mà, một chữ nhưng rất lớn vì nó mà em muốn giữ chữ nếu như - vì trong tiếng Việt, mặc dù không rõ nhưng chữ nếu như vẫn hàm nghĩa mô tả một điều kiện không thể xảy ra - ở đây em muốn dịch cả cái ý không thể trong cái hy vọng của cô gái...
      Mong các sư huynh xem xét, hì, hì...
      Em đi công tác, chúc mọi người vui vẻ!!!

      Delete
    7. Anh rất thích nhân vật nữ trong tiểu thuyết "Nếu còn có ngày mai" của S. Sheldon và cho rằng ANN cũng có vài tính cách tương tự.
      Nếu nghe kỹ lời giới thiệu của 2 MC trong clip RETRO thì ca sĩ Bulanova chưa từng rơi vào hoàn cảnh của cô gái trong bài hát, có nghĩa là chưa từng "yêu điên cuồng" đến như vậy (Mặc dù tình sử của ca sĩ Bulanova cũng rất nổi tiếng và được giới thiệu trong đoạn sau của bài viết này). Quả thực người phụ nữ trong bài hát rất "chủ động" bày tỏ tình cảm của mình và nó mạnh mẽ đến mức mọi người đều phải công nhận... Đoạn sau cùng để ở thì tương lai là chủ ý rất hay của tác giả bài hát.
      Và nếu thế không có gì là "không thể"! :(

      Delete
    8. This comment has been removed by the author.

      Delete
    9. Hề hề hề,
      Lùn tui cũng định "trật tư" theo lời khuyên của Công Thành, nhưng lại ngứa mỏ không chịu được nên liều post thêm một tí ở đây:
      Nếu như ý của ANN là: ở đây em muốn dịch cả cái ý không thể trong cái hy vọng của cô gái...
      thì trong tiếng Việt còn có một từ "GIÁ" có thể dùng được trong trường hợp này. Kết hợp với ý của Công Thành thì có nhẽ câu ấy sẽ là:
      Giá còn có một lần....
      Việc hay hay dở thì xin nhường quyền quyết định cho ANN để lựa chọn và xử lý.
      Hề hề hề,....

      Delete
    10. Hay là "Biết đâu có một lần" - để tràn trề hy vọng luôn ạ?!
      Hì, hì...

      Delete
    11. This comment has been removed by the author.

      Delete
    12. Куда уходит детство

      Куда уходит детство
      В какие города
      И где найти нам средство
      Чтоб вновь попасть туда
      Оно уйдет неслышно
      Пока весь город спит
      И писем не напишет
      И вряд ли позвонит

      И зимой и летом
      Небывалых ждать чудес
      Будет детство где-то, но не здесь
      И в сугробах белых
      И по лужам у ручья
      Будет кто-то бегать
      Но не я

      Куда уходит детство
      Куда ушло оно
      Наверно, в край чудесный
      Где каждый день кино
      Где также ночью синей
      Струится лунный свет
      Но нам с тобой отные
      Туда дороги нет (туда дороги нет)

      И зимой и летом
      Небывалых ждать чудес
      Будет детство где-то, но не здесь
      И в сугробах белых
      И по лужам у ручья
      Будет кто-то бегать
      Но не я

      Куда уходит детство
      В недальние края
      К ребятам по соседству
      Таким же, как и я
      Оно уйдет неслышно
      Пока весь город спит
      И писем не напишет
      И вряд ли позвонит (и вряд ли позвонит)

      И зимой и летом
      Небывалых ждать чудес
      Будет детство где-то, но не здесь
      И в сугробах белых
      И по лужам у ручья
      Будет кто-то бегать
      Но не я

      И зимой и летом
      Небывалых ждать чудес (ждать чудес)
      Будет детство где-то, но не здесь (но не здесь)
      И в сугробах белых
      И по лужам у ручья (у ручья)
      Будет кто-то бегать
      Но не я (но не я)

      Delete
    13. Cám ơn ANN về bài hát nổi tiếng này của Alla.
      Thực ra đã định post Куда уходит детство từ bài Green field nhưng ngại mọi người không thích tiếng Nga nên lại thôi!
      Alla Pugacheva quá nổi tiếng rồi cho nên khuyên mọi người xem một ca sĩ trẻ mới nổi ở Nga là Alsu hát bài này nhé:

      http://www.youtube.com/watch?v=pr8w3j2rI_I&feature=related

      Delete
  2. Hồi thập niên 80 ở Nga em có nghe bài Paslednhi Raz dịch từ tiếng Spanish ..,
    Porque te vas ...
    Cũng hay nhưng không ... "thống thiết" bằng bài hát này ...
    Việt nam cũng có bài ..."thôi" của Y Vân khá tương tự ..,

    Đúng là bài hát Nga và đoạn giới thiệu hóm hỉnh của hai MC làm em nhớ lại thời ... Dĩ vãng Nga La Tư ...
    Cảm ơn các anh và VH đã giới thiệu một giai phẩm âm nhạc và ... Cả bài thơ dịch tuyệt vời ...

    Bên tiếng Anh thì có bài Woman No Cry của Bob Marley cũng hay.
    Hoá ra mỗi việc Smoke gets into someones Eyes cũng trở thành cảm hứng của các nhạc sỹ và ca sỹ.

    Em thích bài Salt water in my eye của Julian Lennon.
    Con của tứ quái Beatle cũng hay ... Nhờ VH up lên hộ thì tuyệt vời ..,,


    Smoke gets into my eyes ... Now :-)))

    ReplyDelete
  3. Trịnh Công Sơn có bài "Chiều một mình qua phố"

    Âm thầm nhớ nhớ tên em
    Nhớ khi nắng khuya chưa lên
    Mà bụi đường .. Cay lòng mắt...:-)))

    Cay mắt thì cũng là ... Khóc ... Gián tiếp đấy ... :-)))

    ReplyDelete